Als je de geweldige documentaire-reeks Langs de oevers van de Yangtze hebt gezien, dan zul je vast erg onder de indruk zijn van de Chinese taalvaardigheid van presentator Ruben Terlou. Wellicht is je opgevallen dat hij zich niet alleen zeer goed verstaanbaar kan maken, maar dat hij ook snel een goede klik heeft met de mensen die hij interviewt. Hij krijgt het ogenschijnlijk moeiteloos voor elkaar om mensen dusdanig op hun gemak te laten voelen dat ze heel eerlijk en open persoonlijke verhalen met hem willen delen.

Je zult je misschien afvragen hoe Ruben die mysterieuze taal zo goed onder de knie heeft gekregen dat er in zijn gesprekken haast geen sprake meer lijkt te zijn van een cultuurbarrière. In dit artikel geef ik een aantal handige tips waarmee je je Chinees nog natuurlijker en efficiënter kan maken.

Laten we eens kijken naar een fragment uit aflevering 1 ‘Mijnen en Woestijnen’. Hoe kun je nou een Chinees begroeten die je nog niet eerder hebt ontmoet?

In deze aflevering gaat Ruben naar het huis van zijn gids, alwaar hij wordt voorgesteld aan zijn vrouw:

Ruben: “Ei, nínhǎo!” (Hey, hallo! 诶，您好!)

Gids: “Zhè shì wǒ fūrén, lǎopo.” (Dit is mijn echtgenoot <formeel>, vrouw <informeel>. 这是我夫人，老婆。)

Echtgenoot: “Nínhǎo, jìn wū ba.” (Hallo, kom binnen. 您好，进屋吧。)

Ruben: “Hěn gāoxìng rènshi nǐ.” (Leuk je te ontmoeten. 很高兴认识你。)

Ruben: “Nǐ jiā?” (Jouw huis? 你家?)

Gids: “En.” (Ja. 嗯。)

Ruben: “Shì ba?” (Ja? 是吧?)

Gids: “Shì.” (Ja. 是。)

In deze dialoog groet Ruben de vrouw met de zin‘hěn gāoxìng rènshi nǐ’ (Leuk je te ontmoeten). Ik denk dat we deze manier van groeten allemaal wel kennen uit je eerste lessen Chinees of je tekstboek voor beginners. Hoewel dit een correcte manier van groeten is wordt deze door Chinezen in het dagelijkse leven maar zelden gebruikt: het klinkt namelijk een beetje te formeel en te afstandelijk. Maar wat zeggen Chinezen dan wel in zo’n geval?

In dit specifieke geval, omdat het een bezoek aan iemands huis betreft, kun je simpelweg wat complimentjes geven, zoals:

“Nínhǎo, nín jiā fángzi hǎo dà a!” （Hallo, wow, wat heb je een groot huis zeg! 您好，您家房子好大啊!)

Vergeet niet dat wanneer je een compliment als deze geeft, dat het dan wel enigszins moet kloppen met de werkelijkheid, anders klinkt het misschien niet oprecht. In het filmfragment kun je zien dat het huis in kwestie een simpele boerderij is: architectonisch niets bijzonders, en ook de voortuin is niet uitzonderlijk netjes of mooi. Daarom is het woord ‘dà’ (groot大) hier goed gekozen, en zou ‘gānjìng’ (schoon 干净), ‘piàoliang’ (mooi 漂亮), of ‘wēnxīn’ (gezellig 温馨) niet helemaal op zo’n plaats zijn geweest.

De uitdrukking ‘hǎo…a’ (好…啊) betekent ‘zo/wat… !’. Dus‘hǎo’ komt in deze vorm veel voor in de spreektaal en heeft in deze zin de betekenis van ‘hěn’ (erg, ontzettend 很). Het partikel ‘a’ (啊) heeft als functie om het geheel een positief-verbaasde toon te geven.

Als je liever geen compliment geeft aan de eigenaar van het huis, dan kun je bijvoorbeeld ook zeggen:

“Nínhǎo，dǎrǎo nín le a. Xièxie nín ràng wǒmen lái nín jiā pāishè.” (Hallo, sorry dat we u storen. Bedankt dat u ons in uw huis laat filmen. 您好，打扰您了啊。谢谢您让我们来您家拍摄。)

In deze context verontschuldig je jezelf met ‘dǎrǎo nín le’ (打扰您了) voor het feit dat je iemand eventueel tot last bent. Het partikel ‘a’ (啊) heeft een andere functie hier: het wordt gebruikt om de toon van de verontschuldiging wat te verzachten. In de zin zou ‘duìbuqǐ’ (sorry 对不起) iets te stijf en te formeel klinken: die gebruik je eerder als je het gevoel hebt dat je écht iets verkeerd heb gedaan.

Laten we naar nog wat andere voorbeelden kijken van hoe je iemand die je nog niet eerder hebt ontmoet op een natuurlijke manier kan begroeten:

Voorbeeld 1: wanneer je een vriend van een vriend ontmoet.

“Tīngshuō nǐ zài Déguó dúshū a?” (I heb gehoord dat je in Duitsland studeert? 听说你在德国读书啊?)

“Nǐmen zěnme rènshi de a?” (Hoe kennen jullie elkaar? 你们怎么认识的啊?)

Voorbeeld 2: een collega op je nieuwe werk ontmoeten

“Nínhǎo, wǒ jiào Měiyí, wǒ gāng lái, yǒu shénme bù dǒng de hái děi máfan nín le.” (Hallo, ik ben Meiyi. Ik hier pas net <Ik ben nieuw hier>, als er iets is dat ik niet begrijp dan zal ik je misschien even moeten storen. 您好，我叫美怡，我刚来，有什么不懂的还得麻烦您了。)

Voorbeeld 3: een formele/zakelijke meeting

“Xìnghuì xìnghuì!” (Aangenaam kennis te maken <Ik prijs me gelukkig dat ik u mag ontmoeten>! 幸会幸会!)

“Jiǔ yǎng dà míng!” (Ik heb veel over u gehoord <Ik bewonder u al lang>! 久仰大名!)

Voorbeeld 4: een vriend van je vriendje/vriendinnetje ontmoeten

“Zǎo jiù tīng XX shuō qǐ guò nǐ, jīntiān zhōngyú jiànmiàn le.” (Ik heb van/via XX al veel over je gehoord. En nu ontmoeten we elkaar eindelijk in het echt. 早就听XX说起过你, 今天终于见面了。)

“Wǒ cháng tīng XX kuā nǐ.” (XX zegt vaak goede dingen over je. 我常听XX夸你。)

Wat we vandaag hebben gezien is dat de (sociale) context van een situatie zeer bepalend is voor welke woorden en zinnen je het best kunt gebruiken. Het is normaal om dingen die je al weet over iemand of je eigen verwachtingen over je gesprekspartner te gebruiken als startpunt van een conversatie. Het doel hiervan is om de sociale afstand te verkleinen en je gesprekspartner zich op zijn of haar gemak te laten voelen. Dus er is niet één correcte manier om iemand te groeten, je moet per situatie een inschatting maken van wat juist is!

Ik hoop dat deze tips je zullen helpen om je Chinees nog Chineser te laten klinken. Vergeet niet dat het niks uitmaakt als je in je spraak foutjes maakt, want Chinezen vinden het sowieso al geweldig om jou in hun moedertaal te horen spreken!:)